نابرابری اجتماعی ـ اقتصادی در مرگ و میر کودکان زیر پنج سال ایران

خلاصه سابقه و هدف: با توجه به وجود شواهد جهانی دال بر بالاتر بودن میزان مرگ و میر و ابتلای کودکان متعلق به طبقه ی اجتماعی ـ اقتصادی پایین تر، این مطالعه با هدف ارزیابی نابرابری اجتماعی ـ اقتصادی در مرگ و میر کودکان زیر پنج سال طی سال های 1364 تا 1378 ایران انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه ی توصیفی با استفاده از داده های مطالعه ی سلامت و جمعیت شناسی سال 1379 در ایران انجام شد. برای بررسی نابرابری مرگ و میر در سطح کشوری 47896 نفر (متولدین سال های 1374 تا 78) و برای بررسی نابرابری در سطح استانی 187292 نفر (متولدین سال های 1364 تا 1378) مورد بررسی قرار گرفتند. مدل پروبیت رتبه ای سلسله ای دو حالتی برای ایجاد شاخص وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی خانوار مورد استفاده قرار گرفت. نابرابری در مرگ و میر کودکان زیر پنج سال با استفاده از نسبت شانس مرگ و میر زیر پنج سال پایین ترین به بالاترین پنجک اجتماعی ـ اقتصادی در هر دو سطح کشوری و استانی محاسبه شد. یافته ها: روند نزولی در میزان مرگ و میر کودکان زیر پنج سال از پایین ترین به بالاترین پنجک وجود داشت و نسبت شانس پایین ترین به بالاترین پنجک در کل کشور برابر 63/2 (فاصله اطمینان با احتمال 95 درصد از 83/1 تا 5/30) بود. علاوه بر این نابرابری مرگ و میر کودکان زیر پنج سال بین پایین ترین و بالاترین پنجک در تمامی استان ها معنی دار و به نفع قشر مرفه بود. با وجود این، مقدار نابرابری میان استان های مختلف متفاوت بود. نتیجه گیری و توصیه ها: نابرابری اجتماعی- اقتصادی در مرگ و میر کودکان زیر پنج سال در سطح کشوری و در تمامی استان ها به نفع قشر مرفه است. سنجش متوسط سلامت به تنهایی روش دقیقی برای توصیف سلامت جامعه نیست و توزیع سلامت در جامعه نیز شاخص کلیدی و مهمی است که باید هنگام برنامه ریزی در حوزه ی سلامت و سیاست گذاری های ارتقاء سلامت مد نظر قرار گیرد. واژگان کلیدی: مرگ و میر کودکان، نابرابری اجتماعی ـ اقتصادی، وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی، ایران